Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Pomiń baner

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Narodowe Centrum Nauki logo

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

PROJEKT PENTACTORS PENTACTORS PROJECT  |  ПРОЕКТ PENTACTORS

 

PENTEKOSTALIZM / AKTYWIZM / INNI

PENTECOSTALISM / ACTIVISM / OTHERS

П'ЯТИДЕСЯТНИЦТВО / АКТИВІЗМ / ІНШИЙ

 

Misjonarze, Migranci, Gospodarze. Pentekostalism, "Inny", i aktywizm we współczesnej Polsce

Missionaries, Migrants and Hosts. Pentecostalism, the 'Other', and Activism in Contemporary Poland

Місіонери, мігранти та господарі. П'ятидесятництво, "Інший" та активізм у сучасній Польщі

 

For English scroll down the page.

Аби прочитати українською, будь ласка, прокрутіть сторінку донизу.

 

O PROJEKCIE: główne założenia, pytania badawcze

Projekt PENTACTORS ma charakter etnograficzny. Celem naszych badań jest eksploracja współczesnych przemian w ruchu zielonoświątkowym w Polsce. Szczególnie interesują nas te aspekty zmian, które wiążą się z bieżącymi przemianami społeczno-politycznymi w naszym kraju oraz z szeroko rozumianą migracją. Jesteśmy ciekawi, co to znaczy być członkiem wspólnoty zielonoświątkowej w kraju, w którym dominuje Kościół katolicki, a także, co to znaczy być równocześnie osobą pentekostalną i obcokrajowcem w Polsce? Chcielibyśmy wysłuchać głosów misjonarzy, pastorów, migrantów, uchodźców i wszystkich innych przybyszy, którzy żyją w Polsce jako członkowie wspólnot pentekostalnych. Jak postrzegają oni polski lokalny pentekostalizm biorąc pod uwagę to, że kultura polskiego pentekostalizmu różni się od tej, z której wywodzą się przybysze? Jakie są doświadczenia pierwszego kontaktu z polskimi zielonoświątkowcami? Czy jest coś, czego polscy zielonoświątkowcy mogliby się nauczyć od cudzoziemców? Jakie wspomnienia pozostawił pierwszy kontakt z polskimi wspólnotami zielonoświątkowymi lub z grupami pentekostalnych migrantów w Polsce? Czy w Polsce jest potrzeba i miejsce dla nowych misji zielonoświątkowych? W kontekście migracji nie zapominamy o polskim świecie zielonoświątkowym, chcemy dowiedzieć się, jak zmienia się i jak rozwija się polski ruch zielonoświątkowy integrując, współpracując i ucząc się od nowych przybyszów. Jakie są główne wyzwania stojące obecnie przez polskimi i migranckimi grupami zielonoświątkowymi w Polsce?

W kontekście współczesnego ruchu pentekostalnego w Polsce interesuje nas również idea „działania” lub szeroko i otwarcie pojmowanego aktywizmu. Jak zielonoświątkowcy postrzegają i co robią w zakresie społecznego zaangażowania, a także w kontekście tych jednostek, które potrzebują wsparcia, pomocy, przewodnictwa i przemiany? Jak zielonoświątkowcy wyobrażają sobie zmianę i transformację, jaką chcieliby wnieść do społeczeństwa i życia jednostek? Co oznacza misja zielonoświątkowa pod względem zaangażowania w doskonalenie, wspieranie, pomaganie, wskazywanie drogi i działań zmieniających ludzkie życie? Jak polscy i zagraniczni zielonoświątkowcy działają na rzecz lepszego świata i lepszego jutra, jakiego rodzaju dziania podejmują i co wspierają? Jak wyobrażają sobie przyszłość i „dobre życie”? Jak wyobrażają sobie i jak działają na rzecz sprawiedliwości społecznej, awansu społecznego, idei dobrego miasta, państwa, i jakie mają wizje dotyczące przyszłości społeczeństwa, państwa, sieci przyjaciół, współpracowników, rodziny? Jaka jest postawa zielonoświątkowców w odniesieniu do kryzysów, takich jak przymusowa migracja, kryzys uchodźczy, wojna, oraz takich, które są związane z bezrobociem, rasizmem, dyskryminacją, ubóstwem, samotnością, brakiem przynależności grupowej, niezrozumieniem i wieloma innymi codziennymi troskami, zmaganiami i zagrożeniami. Jakie zaangażowanie i jaka pomoc jest możliwa w rozumieniu zielonoświątkowców dla lepszego rozwoju i funkcjonowania społeczeństwa?

W naszych badaniach będziemy szczególnie zainteresowani trzema różnymi wymiarami bycia zielonoświątkowcami w Polsce:

  • Wymiarem życia codziennego – jak być zielonoświątkowcem w Polsce, jakie są zmagania i wyzwania a także jakie są zyski i nagrody? Jak żyje się wśród nie-pentekostalnych bliskich, sąsiadów, kolegów, w pracy?;
  • Wymiarem postaw obywatelskich, które obejmują różnego rodzaju przynależności do różnych grup społecznych, światopogląd i różne sposoby i wizje bycia dobrym obywatelem;
  • Wymiarem szeroko rozumianego aktywizmu – czyli jak zielonoświątkowcy wyobrażają sobie swoje społeczne zaangażowanie i jak działają na rzecz społecznej transformacji i wizji dobrego, sprawiedliwego świata?

 

OBSZAR BADAŃ: Kraków, Lublin, Warszawa i wschodnia granica Polski.

Wschodnia granica Polski stała się w ostatnich miesiącach przestrzenią społeczno-polityczną, szkłem powiększającym lokalnych i międzynarodowych polityk. Granica łączy wiele form zaangażowania społecznego, aktywizmu, ideologii, indywidualnych postaw i przekonań. Tereny przygraniczne wraz z kilkoma większymi miastami, w których gromadzą się migranci i uchodźcy, są dla nas głównym obszarem badań. Kraków-Lublin-Warszawa tworzą dla nas geograficzny i poznawczy trójkąt. O ile badania zostaną ulokowane w trzech miastach, region Polski Wschodniej, powiązany z Lublinem i jednocześnie z polską granicą wschodnią – epicentrum obecnego kryzysu migracyjnego i strefą przejściową dla uchodźców wojennych, stanie się częścią wyróżnionego przez nas heurystycznego trójkąta. Trójkąt ten jest dla nas exemplum, przykładowym wycinkiem polskiego terytorium, który jest zdefiniowany przez różne rodzaje połączeń, a przez to pozwala spojrzeć na ruch zielonoświątkowy w Polsce w jego bogactwie, wielości i różnorodności.

 

 

PENTACTORS PROJECT

PENTECOSTALISM / ACTIVISM / OTHERS

Missionaries, Migrants and Hosts. Pentecostalism, the 'Other', and Activism in Contemporary Poland

ABOUT THE PROJECT: fields of our interest and main research questions

The PENTACTORS project is of ethnographic nature. It aims to explore the vibrant and, each time, more visible Pentecostal world in Poland. We are interested in these aspects of the contemporary dynamics of Pentecostalism in Poland that are linked with new socio-political developments in the country and with broadly framed migration. We are curious about what it means to be Pentecostal in a predominantly Catholic country such as Poland; and what does it mean to be both Pentecostal and a foreigner in Poland? We would like to listen to those Pentecostal voices that came to Poland as migrants, refugees, passers-by, missionaries, and other types of newcomers. What is the perception of local Polish Pentecostalism by people who came to Poland from different countries and different models of Pentecostal culture? What are the experiences after first contact with Polish Pentecostals? Is there something that Polish Pentecostals could learn from the foreigners, was the primary contact a stunning, fascinating or maybe a challenging experience? Is there a need and space for a new Pentecostal mission in Poland?

In the context of migration, we do not forget about the Polish Pentecostal world, we would like to know how it is changing and developing by integrating, cooperating and learning from the newcomers. What are the main challenges?

Finally, we are interested in the idea of “acting”. How do Pentecostals perceive and what do they do in terms of engagement with society and also those individuals who need support, help, guidance, and transformation? How do Pentecostals imagine the change and transformation they bring into society and individual lives? What does the Pentecostal mission mean in terms of engagement in improving, supporting, helping, showing the way and life-changing activities? How do Polish and foreign Pentecostals strive for a “better world”? How do they imagine and act for social justice, social advancement, good city, state and future? What is the Pentecostal attitude in terms of crises such as forced migration, refugee crisis, unemployment trauma, racism, discrimination, poverty, and multiple other struggles and life hardships? What kind of engagement and help is possible?

Therefore during our research, we will be particularly interested in three different dimensions of being Pentecostal in Poland: the level of everyday life – how to be Pentecostal in Poland, what are the struggles and challenges, what are the rewards; civic attitudes that include modes of belonging, worldview, and various modes of citizenship; and broadly defined activism.

 

DETAILED DESCRIPTION:

In the PENTACTORS project, we will work with multiple actors involved in what is framed as Pentecostalism in Poland. While the tradition of the Pentecostal movement in Poland could be traced back to the first decades of the 20th century, recent developments of Pentecostalism in Poland are definitely made up of vibrant interactions between Polish hosts and foreigners. Therefore, our project is focusing on the notion of the ‘Other’ that becomes the main operational framework. The ‘Other’, allows approaching Pentecostalism in Poland in terms of both the ‘Other’ socio-religious space and the space confronting the ‘Other’.

The first dimension relates to the fact that the Pentecostal ‘Other’ in Poland links in a specific way with multiple religious, social and imaginative phenomena, where Catholicism constitutes the hegemonic matrix. Pentecostals and Charismatics are marginal in the Polish religious landscape but their approach and engagement with current social and political issues should be considered an example of social voice beyond mainstream Catholicism. It becomes valid, considering progressive religious pluralisation in Poland and the increasing visibility of Pentecostals in recent years in Poland.

The second dimension resonates with the fact that the Pentecostal movement in Poland has been, for several years, significantly influenced by foreign actors, particularly those coming from the Global South and the East – specifically from Ukraine. Adopting such a perspective allows capturing the Pentecostal ‘Other’ in Poland with the heuristic tool of the nexus of ‘Southern missionaries’ and ‘Ukrainian newcomers’. By ‘Southern missionaries’ we understand the wave of Pentecostal missionaries coming from the Global South and managing several spatialities in Polish Pentecostalism. ‘Ukrainian newcomers’ refers to Ukrainian Pentecostal migrants and recent war refugees resonating with the Polish Pentecostal circuit.

At the same time, this heuristic nexus mirrors current socio-political processes in Poland, such as the recent migratory crises in the country and the influx of Ukrainian war refugees caused by the Russian invasion of Ukraine. In PENTACTORS project the figure of migrant, missionary, refugee, and foreign by-passer becomes the axis of the research, considering both religious spatialities and Polish society at large. Such a figure links internal Pentecostal dynamics in Poland with the overall socio-religious and political landscape and transnational socio-religious dynamics that involve Poland. With such an approach, we expect to reflect on the range of important processes in Polish contemporary Pentecostalism.

Therefore, it is crucial to ask how the internal dynamics, and the religious worlds of such groups as Pentecostals, are emplaced, connected and related to current social practices and contemporary socio-political performances in Poland. While the Pentecostal movement in Poland is rapidly evolving, also due to the migratory component, it is still unknown what exactly this growth means for the Pentecostal embedment in the social life in Poland – considering, firstly, its different dimensions such as, for instance, everyday practices, secondly, the current Pentecostal social, religious and political connectivity, and thirdly, the social and political engagement of its members.

Ultimately, unpacking the ‘Other’ by using the Southern-Ukrainian heuristic tool is also intended to direct reflection on the level of epistemic differences and similarities between Southern, Eastern, and local Pentecostal models. This will allow, in turn, to insert Polish Pentecostalism research into the global framework of Pentecostal studies. So far, the debate on the Central East European Pentecostal experiences is uncommonly framed by focusing on both a local context such as the hegemonic Catholic matrix, linked with the post-communist experience and on Southern epistemologies of Pentecostalism. By applying such a framework to religion in Poland, we expect to bring to light several aspects of the global connections of Polish Pentecostalism that have thus far been neglected.

 

RESEARCH AREA: Kraków, Lublin, Warsaw and the Polish Eastern border

Polish eastern border became, during recent months, a socio-political space, a magnifying glass of local and international politics, an assemblage of multiple modes of social engagement, activism, ideologies, convictions and individual attitudes. These frontier areas, together with several larger cities where migrants and refugees accumulate, will become our research field. Our spatial heuristic triangle is defined by the space between Krakow, and Lublin together with the eastern border area and Warsaw. As far as the research will be placed in three cities, the Eastern region of Poland (related to Lublin and at the same time to the Polish eastern border – the epicentre of the current migratory crisis and transition zone for war refugees) will be included in the triangle. The triangle represents an exemplary section of Polish territory that is defined through different types of connections.

 

ПРОЕКТ PENTACTORS

П'ЯТИДЕСЯТНИЦТВО/АКТИВІЗМ/ІНШИЙ

Місіонери, мігранти та господарі. П'ятидесятництво, "Інший" та активізм у сучасній Польщі

КОРОТКО ПРО ПРОЕКТ: сфери зацікавлення та найголовніші дослідницькі питання

Проект PENTACTORS є етнографічним науковим проектом, спрямованим на дослідження яскравого та все помітнішого світу п'ятидесятництва у Польщі. Нас цікавить сучасна динаміка розвитку цієї протестантської течії на польських теренах, пов'язана із локальними новими суспільно-політичними подіями та широко окресленим явищем міграції. Хочемо дізнатися, як то бути п'ятидесятником у переважно католицькій країні, як-от Польща, а також як ведеться тим, хто в цій крані є одночасно і п'ятидесятниками, і іноземцями? Ми хочемо почути голоси тих п'ятидесятників, хто прибув до Польщі як мігрант, біженець, особа, що має тимчасовий захист, перехожий, місіонер та інших новоприбулих. Яким є сприйняття місцевого, польського п'ятидесятництва тими особами, що прибули до Польщі з різних країн та які є носіями різних локальних моделей п'ятидесятницької культури? Якими є їхній досвід першого контакту з польським п'ятидесятництвом: захопливим, з нотою інтриги, а чи може вельми складним? Чим є те щось, чого польські п'ятидесятники можуть навчитися в іноземців? Чи існує потреба і простір для нового п'ятидесятницького місіонерства у Польщі?

У контексті  явища міграції ми не забуваємо і про суто польське п'ятидесятництво, про те, в який спосіб воно змінюється та розвивається в ході інтеграції, співпраці та навчання у новоприбулих. Нас цікавить, що для нього виявилося найбільшими викликами та проблемами на цьому шляху.

Нарешті, нас цікавить ідея "дії", активізму. Як п'ятидесятники сприймать та що роблять у термінах співпраці з суспільством, а також щодо тих осіб, що потребують підтримки, допомоги, керунку та трансформації? Яким є їхній образ тих змін, які вони приносять у суспільне життя та до життя окремої людини? У чому полягає п'ятидесятницька місія, якщо говорити про неї у термінах включення, покращення, підтримки, допомоги, керунку та активностей, що змінюють життя? Як польські та іноземні п'ятидесятники прагнуть досягати "кращого світу"? Як вони собі уявляють та що роблять задля суспільної справедливості, соціальних змін, добрих міста, країни та майбутнього? Вимушена міграція, біженська криза, травма безробіття, расизм, дискримінація, бідність та ще низка життєвих проблем та викликів - які відповіді на ці питання і виклики мають п'ятидесятники? Якими є можливі допомога та включення їхніх церков до вирішення цих непростих завдань?

Особливу увагу під час нашого дослідження ми приділимо таким трьом різним вимірам буття п'ятидесятником у Польщі: щоденному життю - як то належати до п'ятидесятництва у цій країні, які через це постають проблеми і виклики, а що становить переваги; громадянській позиції, включно з моделями належності, світоглядом та різними моделями громадянства; та широко окресленому питанню активізму.

ДЕТАЛЬНИЙ ОПИС:

У проекті PENTACTORS ми працюватимемо з низкою  учасників, залученими до того явища, яке називають п’ятидесятництвом у Польщі. Хоча традицію п’ятидесятницького руху в цій країні можна простежити до перших десятиліть 20-го століття, нинішній розвиток п’ятидесятництва в Польщі, безперечно, постає завдяки  яскравим взаємодіям між власне поляками та іноземцями. Тому наш проект зосереджується на понятті «Іншого», яке стає основною операційною структурою. Воно дозволяє поглянути на п’ятидесятництво в Польщі як з точки зору соціально-релігійного простору «Іншого», так і такого, що цьому  «Іншому» протистоїть.

Перший вимір, на який хочемо поглянути,  пов’язаний з тим фактом, що п’ятидесятницький «Інший» у Польщі особливим чином пов’язаний із багатьма релігійними, соціальними та образними явищами, для яких католицизм становить панівну матрицю. П’ятидесятники та харизмати є маргінальними на польському релігійному ландшафті, але їхній підхід і залучення до актуальних соціальних і політичних проблем слід розглядати як приклад соціального голосу за межами мейнстримного католицизму. Це вже є реальністю, беручи до уваги прогресивний релігійний плюралізм у Польщі та зростаючу видимість польських  п’ятидесятників впродовж останніх років.

Другий вимір нашого дослідження пов’язаний з тим фактом, що п’ятидесятницький рух у Польщі протягом кількох років перебував під значним впливом іноземних акторів, особливо тих, що прибули з Глобального Півдня та зі сходу, зокрема з України. Прийняття такої перспективи дозволяє охопити п’ятидесятницького «Іншого» в Польщі евристичним інструментом зв’язку «південних місіонерів» та «українських прибульців». Під «південними місіонерами» ми розуміємо хвилю п’ятидесятницьких місіонерів, які приходять із Глобального Півдня та керують кількома ділянками польського п’ятидесятництва. «Українські прибульці» стосуються українських  мігрантів-п'ятидесятників та воєнних біженців, що резонують з польськими п’ятидесятницькими колами.

Поряд з цим згаданий евристичний зв’язок відбиває поточні соціально-політичні процеси в Польщі, як-от нещодавня міграційна криза в країні та приплив українських воєнних біженців, спричинений повномасштабним російським вторгненням до України. У проекті PENTACTORS постать мігранта, місіонера, біженця та незнайомого перехожого стає віссю дослідження, враховуючи як релігійний простір, так і польське суспільство в цілому. Така фігура дозволяє пов’язати внутрішню динаміку п'ятидесятництва в Польщі із загальним соціально-релігійним і політичним ландшафтом цієї країни та польською  транснаціональною соціально-релігійною динамікою. Шляхом застосування такого підходу ми сподіваємося поміркувати над низкою важливих процесів у польському сучасному п’ятидесятництві.

Тому, на нащпогляд, вкрай важливо запитати, як внутрішня динаміка та релігійні світи таких груп, як п’ятидесятники, є вміщеними, пов’язаними та дотичними до нинішніх соціальних практик та сучасних суспільно-політичних дій в Польщі. Попри той факт, що п’ятидесятницький рух у Польщі швидко розвивається, зокрема завдяки міграційній складовій, досі невідомо, що саме це зростання означає для п’ятидесятницької включеності в суспільне життя в Польщі – враховуючи, по-перше, його різні виміри, як-от, наприклад, повсякденні практики, по-друге, поточні соціальні, релігійні та політичні зв’язки п’ятидесятників і, по-третє, соціальну та політичну залученість його членів.

Розшифрування «Іншого» за допомогою запропонованого вище евристичного інструменту також має на меті спрямувати рефлексію на рівень визначення епістемічних відмінностей і схожості між південною, східною та локальною моделями п’ятидесятництва. Це дозволить, у свою чергу, вбудувати польське дослідження п’ятидесятництва в глобальну структуру досліджень  цієї протестантської течії. 

ГЕОГРАФІЯ ДОСЛІДЖЕННЯ: Краків, Люблін, Варшава та східний кордон Польщі

Вже понад рік східний кордон Польщі є соціально-політичним простором, своєрідним збільшувальним склом для місцевої та міжнародної політики, сукупністю різноманітних способів соціальної активності, активності, ідеологій, переконань та індивідуальних установок. Ці прикордонні території разом із кількома більшими містами, де масово оселяються мігранти та біженці, стануть нашим дослідницьким полем. Наш просторовий евристичний трикутник визначається простором між Краковом і Любліном разом зі східним кордоном Польщі  і Варшавою. Оскільки дослідження проводитиметься у трьох містах, східний регіон Польщі (пов’язаний із Любліном і водночас східним польським кордоном – епіцентром поточної міграційної кризи та перехідною зоною для воєнних біженців) буде включено до трикутник , який  є наочним прикладом польської території з різними типами зв'язків та практик.